Жемқорлықтың зардабы ауыр
Жемқорлық – кез келген қоғамның, әсіресе дамушы елдердің ең үлкен қауіптерінің бірі. Ол мемлекеттің саяси, экономикалық және әлеуметтік жүйелерін іштей ірітіп, халықтың болашағына кері әсер етеді. Жемқорлықтың зардабы тек заңсыз материалдық пайдаға ғана байланысты емес, ол жалпы қоғамның даму қарқынын тежеп, әділетсіздіктің, теңсіздіктің және кедейліктің басты себебі болып табылады.
Экономикалық зардаптары
Жемқорлықтың экономикалық зардаптары өте ауыр. Ол инвестицияларды тежеп, елдің экономикалық өсіміне кедергі келтіреді. Қаражаттың мақсатсыз пайдаланылуы, мемлекеттік бағдарламалардың дұрыс орындалмауы, инфрақұрылымдық жобалардың сапасыз жүзеге асырылуы – мұның бәрі қоғамдағы жемқорлықтың салдары. Бұл мәселелердің барлығы халықтың тұрмыс деңгейінің төмендеуіне, жұмыссыздықтың артуына және инфляцияның өсуіне алып келеді. Мысалы, мемлекеттік тапсырыстар мен тендерлердің әділетсіз бөлінуі бизнестің дамуына кері әсер етеді, нәтижесінде елдегі шағын және орта кәсіпкерлік тежеледі.
Әлеуметтік зардаптары
Жемқорлықтың әлеуметтік зардаптары да айтарлықтай ауыр. Қоғамда әділетсіздік пен теңсіздік белең алып, халықтың билікке деген сенімі төмендейді. Жемқорлыққа бейім қоғамда байлар мен кедейлер арасындағы алшақтық артады, бұл әлеуметтік тұрақсыздыққа және халықтың наразылығына әкеледі. Сонымен қатар, білім беру мен денсаулық сақтау сияқты маңызды салаларда да жемқорлықтың салдарынан қызмет көрсету сапасы нашарлайды, бұл халықтың өмір сүру сапасын төмендетеді.
Саяси зардаптары
Жемқорлық саяси жүйеге де үлкен залал келтіреді. Ол демократияның дамуын тежеп, саяси институттардың беделін түсіреді. Жемқорлыққа белшесінен батқан мемлекеттерде сайлау процесі әділетсіз өтіп, халықтың саяси белсенділігі төмендейді. Бұл саяси тұрақсыздыққа, биліктің легитимдігінің әлсіреуіне және оппозицияның күшеюіне әкелуі мүмкін.
Моральдық және этикалық
зардаптары
Жемқорлықтың тағы бір маңызды зардабы – қоғамның моральдық және этикалық құндылықтарының құлдырауы. Адал еңбек, әділеттілік, шыншылдық сияқты құндылықтар өз маңыздылығын жоғалтып, оның орнына өтірік, алдау, парақорлық секілді қасиеттер кеңінен таралады. Бұл қоғамның рухани дамуына кері әсер етіп, халықтың мәдениеті мен санасын төмендетеді.
Түйін
Жемқорлықтың зардабы тек заңсыз әрекеттермен шектелмейді, ол мемлекеттің және қоғамның барлық салаларына әсер етіп, оның дамуын тежейді. Жемқорлықпен күресу үшін тек құқық қорғау органдарының ғана емес, бүкіл қоғамның күш-жігері қажет. Халық арасында жемқорлыққа төзбеушілік мәдениетін қалыптастыру, заңдардың әділ орындалуын қамтамасыз ету және адалдықты насихаттау арқылы ғана біз бұл құбылыстың зиянын азайтып, елдің болашағын қамтамасыз ете аламыз. Жемқорлықты жеңу – әрбір азаматтың парызы, себебі оның зардабы тек қана қоғамға емес, әрқайсымыздың өмірімізге де тікелей әсер етеді.
Нұрлыхан Қалқаманұлы,
Мақала Теміртау қаласы әкімдігі аппаратының тапсырысы бойынша «Халық арасында сыбайлас
жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру бойынша іс-шаралар кешенін ұйымдастыру» жобасы аясында дайындалды.